Thiếu máu do thiếu sắt là gì?

Thiếu máu do thiếu sắt là một tình trạng phổ biến xảy ra khi cơ thể không có đủ lượng sắt cần thiết để sản xuất hồng cầu khỏe mạnh. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các triệu chứng, nguyên nhân, cách chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt nhé.

Thiếu Máu Do Thiếu Sắt Là Gì?

Thiếu máu do thiếu sắt là một dạng thiếu máu xảy ra khi cơ thể không có đủ sắt để sản xuất hemoglobin – một thành phần quan trọng trong hồng cầu có nhiệm vụ vận chuyển oxy đến các mô trong cơ thể. Khi thiếu sắt, cơ thể không thể tạo đủ hồng cầu khỏe mạnh, dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi, chóng mặt, và khó thở.

Triệu Chứng Của Thiếu Máu Do Thiếu Sắt

Ở giai đoạn đầu, thiếu máu do thiếu sắt có thể không có triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, khi tình trạng này trở nên nghiêm trọng, các dấu hiệu sau sẽ xuất hiện:

• Mệt Mỏi: Cảm giác mệt mỏi, thiếu năng lượng kéo dài.

• Chóng Mặt hoặc Hoa Mắt: Cảm giác choáng váng, nhất là khi đứng dậy nhanh chóng.

• Lạnh Tay Chân: Cảm giác tay chân lạnh bất thường.

• Da Xỉn Màu: Da trở nên nhợt nhạt, đặc biệt là xung quanh mặt và móng tay.

• Khó Thở: Cảm thấy khó thở hoặc thở hổn hển ngay cả khi hoạt động nhẹ.

• Đau Ngực: Đây là triệu chứng ít gặp nhưng có thể xảy ra trong các trường hợp thiếu máu nghiêm trọng.

Nguyên Nhân Gây Thiếu Máu Do Thiếu Sắt

Nhiều yếu tố có thể góp phần gây ra thiếu máu do thiếu sắt. Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp chúng ta chủ động phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

1. Mất Máu

Mất máu là nguyên nhân chính dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt, vì khi mất máu, cơ thể cũng mất đi một lượng sắt nhất định. Một số nguyên nhân gây mất máu bao gồm:

• Kinh Nguyệt Nhiều: Phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt kéo dài và lượng máu mất nhiều sẽ có nguy cơ thiếu sắt cao.

• Chảy Máu Tiêu Hóa: Các bệnh lý như viêm loét dạ dày, viêm ruột, hoặc ung thư đại tràng có thể gây xuất huyết trong hệ tiêu hóa.

• Chấn Thương Hoặc Phẫu Thuật: Các chấn thương nghiêm trọng hoặc phẫu thuật gây mất máu lớn.

• Sử Dụng Thuốc Chống Viêm: Một số loại thuốc như aspirin hoặc ibuprofen có thể gây chảy máu trong hệ tiêu hóa.

2. Khó Hấp Thụ Sắt

Một số bệnh lý ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ sắt của cơ thể, gây ra tình trạng thiếu sắt. Các bệnh lý này bao gồm:

• Bệnh Tiêu Hóa: Các bệnh lý như bệnh Celiac, viêm loét đại tràng, bệnh Crohn có thể làm giảm khả năng hấp thụ sắt.

• Thể Thao Cường Độ Cao: Các vận động viên thể thao, đặc biệt là những người tham gia các môn thể thao sức bền như chạy dài, có thể mất sắt qua hệ tiêu hóa hoặc qua sự phá hủy tế bào hồng cầu.

• Phẫu Thuật Dạ Dày: Các phẫu thuật như phẫu thuật giảm cân hoặc phẫu thuật cắt dạ dày có thể làm giảm khả năng hấp thụ sắt.

3. Các Bệnh Lý Khác

• Bệnh Thận: Người mắc bệnh thận có thể thiếu erythropoietin, một hormone cần thiết cho việc tạo ra hồng cầu.

• Các Bệnh Viêm Mãn Tính: Các bệnh như suy tim mạn tính hoặc béo phì có thể làm cơ thể khó sử dụng sắt đúng cách.

Cách Phòng Ngừa Thiếu Máu Do Thiếu Sắt

Phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt chủ yếu dựa vào việc điều trị các nguyên nhân gây mất máu hoặc hấp thụ sắt kém. Ngoài ra, duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, giàu sắt và vitamin C có thể giúp duy trì mức sắt khỏe mạnh trong cơ thể. Một số nguồn thực phẩm giàu sắt bao gồm:

• Thịt Đỏ: Thịt bò, thịt cừu và thịt heo cung cấp sắt heme dễ hấp thụ.

• Rau Lá Xanh: Các loại rau như cải bó xôi, rau cải xoăn và bông cải xanh rất giàu sắt.

• Đậu và Lạc: Các loại đậu và lạc cũng là nguồn cung cấp sắt tuyệt vời.

• Thực Phẩm Fortified: Cereal, bánh mì và mì ống bổ sung sắt có thể giúp bổ sung lượng sắt thiếu hụt.

• Vitamin C: Các thực phẩm như cam, dâu tây và ớt chuông giúp cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn khi ăn cùng với thực phẩm giàu sắt.
   

Lượng Sắt Cần Thiết Mỗi Ngày

Lượng sắt cần thiết cho cơ thể thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính và tình trạng sức khỏe như mang thai. Dưới đây là bảng tham khảo:

Độ tuổi	Nam	Nữ	Mang thai	Cho con bú
Từ sơ sinh đến 6 tháng	0.27 mg	0.27 mg	-	-
7 đến 12 tháng	11 mg	11 mg	-	-
1 đến 3 tuổi	7 mg	7 mg	-	-
4 đến 8 tuổi	10 mg	10 mg	-	-
9 đến 13 tuổi	8 mg	8 mg	-	-
14 đến 18 tuổi	11 mg	15 mg	27 mg	10 mg
19 đến 50 tuổi	8 mg	18 mg	27 mg	9 mg
51 tuổi trở lên	8 mg	8 mg	-	-

Chẩn Đoán Thiếu Máu Do Thiếu Sắt

Để chẩn đoán thiếu máu do thiếu sắt, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm như:

• Xét Nghiệm Máu Tổng Quát (CBC): Để kiểm tra sức khỏe chung của máu.

• Xét Nghiệm Mức Sắt: Mức sắt trong máu thấp dưới 10 micromol/L cho thấy tình trạng thiếu sắt.

• Xét Nghiệm Ferritin: Ferritin là protein giúp lưu trữ sắt trong cơ thể. Mức ferritin thấp cũng chỉ ra thiếu sắt.

Điều Trị Thiếu Máu Do Thiếu Sắt

1. Viên Sắt

Việc bổ sung sắt thông qua viên sắt là phương pháp phổ biến nhất để điều trị thiếu máu do thiếu sắt. Quá trình phục hồi có thể mất từ 3 đến 6 tháng.

2. Sắt Tiêm Tĩnh Mạch

Trong trường hợp thiếu máu nghiêm trọng, sắt tiêm tĩnh mạch có thể giúp tăng cường mức sắt trong cơ thể một cách nhanh chóng.

3. Truyền Máu

Truyền máu có thể được sử dụng trong các trường hợp thiếu máu nghiêm trọng để bổ sung nhanh chóng số lượng hồng cầu và sắt.

4. Điều Trị Nguyên Nhân Cơ Bản

Nếu thiếu máu do thiếu sắt là do bệnh lý khác như xuất huyết tiêu hóa hoặc bệnh thận, việc điều trị nguyên nhân cơ bản là rất quan trọng.

Nếu Thiếu Máu Do Thiếu Sắt Không Được Điều Trị Sẽ Ra Sao?

Nếu thiếu máu do thiếu sắt không được điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:

• Mệt Mỏi và Yếu Đuối: Cảm giác mệt mỏi kéo dài và thiếu sức sống.

• Vấn Đề Tim Mạch: Tim sẽ phải làm việc vất vả hơn để cung cấp oxy cho cơ thể, dẫn đến các vấn đề như loạn nhịp tim.

• Các Biến Chứng Thai Kỳ: Phụ nữ mang thai bị thiếu máu có thể gặp phải các vấn đề như sinh non hoặc thai nhi nhẹ cân.

• Chậm Phát Triển ở Trẻ Em: Thiếu sắt có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ.