Ham muốn tình dục (libido) là một phần tự nhiên trong đời sống con người, chịu tác động từ hormone, tâm lý, sức khỏe thể chất, mối quan hệ và yếu tố xã hội. Nó không diễn ra theo một đường thẳng cố định, mà thay đổi liên tục theo từng giai đoạn trong cuộc đời, ở cả nam và nữ. Hiểu rõ sự biến đổi này giúp bạn chăm sóc sức khỏe tình dục tốt hơn và duy trì đời sống tình cảm viên mãn.
Ham muốn tình dục khác nhau theo từng độ tuổi
Ham muốn tình dục ở tuổi teen
Ham muốn tình dục thường xuất hiện từ tuổi dậy thì khi testosterone và estrogen bắt đầu ảnh hưởng mạnh đến cơ thể. Tuy nhiên, mức độ ham muốn khác nhau ở từng người. Một số bạn trẻ có những suy nghĩ và ham muốn tình dục từ rất sớm, dù chưa thực sự sẵn sàng để quan hệ.
Theo CDC (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ), 55% thanh thiếu niên Mỹ đã có quan hệ tình dục trước tuổi 18. Tỷ lệ này ở nữ 15–19 tuổi là 42% và nam cùng độ tuổi là 44%.
Nam và nữ ở tuổi 20
Ở tuổi 20, testosterone ở cả nam và nữ đều đạt mức cao nhất.
-
Nam giới: Đây là giai đoạn ham muốn tình dục mạnh mẽ nhất, thường đạt đỉnh khoảng 22 tuổi. Tuy nhiên, một số nam giới vẫn có thể gặp khó khăn như rối loạn cương dương do căng thẳng, thiếu kinh nghiệm hoặc dấu hiệu sớm của bệnh tim mạch.
-
Nữ giới: Dù khả năng sinh sản ở giai đoạn này rất cao, ham muốn tình dục chưa chắc đã đạt đỉnh. Một số phụ nữ cảm thấy ham muốn tăng vào cuối tuổi 20, trong khi những người khác lại giảm ham muốn do thuốc tránh thai hoặc thuốc chống trầm cảm.
Sức khoẻ tình dục nam và nữ khác nhau theo từng giai đoạn
Mang thai cũng ảnh hưởng đến libido: Thường giảm trong 3 tháng đầu, tăng ở 3 tháng giữa rồi giảm trở lại trong giai đoạn cuối thai kỳ.
Tuổi 30 – thời điểm bản lề
Bước sang tuổi 30, nồng độ testosterone ở nam giới bắt đầu giảm, trung bình 1% mỗi năm từ sau tuổi 35. Điều này khiến ham muốn giảm dần, kèm theo nguy cơ bệnh lý như tiểu đường, mỡ máu, tim mạch.
Ở nữ giới, đây lại thường là giai đoạn ham muốn đạt đỉnh. Các nghiên cứu cho thấy phụ nữ từ 27 đến 45 tuổi có tần suất và cường độ tưởng tượng tình dục cao hơn, đồng thời quan hệ nhiều hơn. Tuy vậy, ham muốn ở giai đoạn này cũng có thể giảm, nhất là sau sinh khi cơ thể mệt mỏi và phải thích nghi với vai trò làm mẹ.
Tuổi 40 – khi cơ thể bắt đầu thay đổi
Ở tuổi 40, sự thay đổi thể chất rõ rệt ảnh hưởng đến tình dục:
-
Nam giới: Rối loạn cương dương trở nên phổ biến hơn, từ 10% ở độ tuổi dưới 40 lên đến hơn 30% sau tuổi 40. Cương ít cứng, ham muốn giảm và thời gian phục hồi lâu hơn.
-
Nữ giới: Đây là giai đoạn tiền mãn kinh, estrogen giảm dần, gây khô âm đạo, đau rát khi quan hệ và giảm ham muốn. Đồng thời, testosterone cũng suy giảm, khiến libido giảm thêm.
Libido của nam và nữ có sự khác biệt
Tuổi 50 trở đi
Ở tuổi 50, ham muốn và tần suất quan hệ thường giảm ở cả nam và nữ. Nguyên nhân chủ yếu đến từ:
-
Bệnh lý: cao huyết áp, đái tháo đường, béo phì, bệnh tim mạch, ung thư và tác dụng phụ của điều trị.
-
Thuốc: thuốc hạ huyết áp, thuốc chống trầm cảm (SSRI) thường làm giảm ham muốn hoặc gây rối loạn cương.
-
Mãn kinh ở nữ: estrogen giảm khiến khô âm đạo, bốc hỏa, khó ngủ, tăng cân – tất cả đều ảnh hưởng đến đời sống tình dục.
Tuy nhiên, nhiều người vẫn duy trì đời sống tình dục viên mãn nếu có sức khỏe tổng thể tốt và mối quan hệ tình cảm tích cực.
Sau tuổi 60 – tình dục không kết thúc
Tuổi 60 trở đi thường đi kèm bệnh mạn tính, mệt mỏi, mất bạn đời, tất cả đều có thể làm giảm libido. Nhưng tình dục không vì thế mà chấm dứt.
Nghiên cứu tại Hà Lan (2017) cho thấy gần một nửa người cao tuổi có bạn đời vẫn quan hệ tình dục trong vòng 6 tháng gần nhất. Các cặp đôi có thể tìm đến những hình thức gần gũi khác ngoài giao hợp.
Một số người cao tuổi còn bắt đầu mối quan hệ mới thông qua ứng dụng hẹn hò, sau khi ly hôn hoặc góa bụa. Tuy nhiên, cần lưu ý nguy cơ bệnh lây truyền qua đường tình dục vẫn tồn tại ở độ tuổi này.
Ham muốn tình dục không chỉ do hormone quyết định
Hormone đóng vai trò quan trọng, nhưng không phải yếu tố duy nhất quyết định ham muốn. Một người có nồng độ testosterone thấp vẫn có thể có libido bình thường, trong khi người có nồng độ cao lại gặp trục trặc.
Sức khỏe thể chất – tinh thần, mối quan hệ tình cảm, sự tự tin vào cơ thể và yếu tố tâm lý mới là những yếu tố then chốt.
Nếu gặp khó khăn, hãy trao đổi thẳng thắn với bác sĩ. Giải pháp có thể bao gồm thay đổi lối sống, liệu pháp hormone (testosterone cho nam, estrogen cho nữ), hoặc các thuốc hỗ trợ chuyên biệt.
Cách duy trì và tăng cường ham muốn tình dục
Ham muốn tình dục có thể được cải thiện ở bất kỳ độ tuổi nào bằng những thói quen lành mạnh:
-
Khám sức khỏe định kỳ để xác định nguyên nhân suy giảm.
-
Vận động thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý, chăm sóc sức khỏe tim mạch.
-
Ăn uống cân bằng, ưu tiên chế độ ăn Địa Trung Hải.
-
Hạn chế rượu, thuốc lá, chất béo bão hòa, bạc hà và cam thảo.
-
Quản lý stress bằng yoga, thiền hoặc các kỹ thuật thư giãn.
-
Ngủ đủ giấc, duy trì nhịp sống cân đối.
-
Củng cố sự kết nối cảm xúc với bạn đời.
Ham muốn tình dục sẽ thay đổi theo tuổi tác
Ham muốn tình dục thay đổi theo tuổi tác: nam giới thường đạt đỉnh ở tuổi 20, nữ giới ở tuổi 30. Sau đó, libido có thể giảm dần do tác động của hormone, bệnh lý, lối sống và tâm lý. Tuy nhiên, tình dục không có “tuổi kết thúc”.
Điều quan trọng là lắng nghe cơ thể, duy trì sức khỏe thể chất – tinh thần và nuôi dưỡng mối quan hệ tình cảm. Tình dục, dù ở tuổi 20 hay 80, vẫn là cầu nối gắn kết, mang lại sự gần gũi và hạnh phúc trong đời sống vợ chồng.
